Οι υδατάνθρακες, γνωστοί στη χημεία με τον τύπο Cn(H2O)v, αποτελούν βασικό και σημαντικότατο στοιχείο της καθημερινής μας διατροφής. Πρόκειται για ενυδατωμένους άνθρακες, που βρίσκονται σε πολλά είδη τροφής, που καταναλώνουμε καθημερινά. Είναι ιδιαίτερα ωφέλιμοι, ιδιαίτερα στη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά εάν δεν προσληφθούν με την απαραίτητη προσοχή στην ποσότητα και την ποιότητα, μπορεί να δημιουργηθούν τάσεις παχυσαρκίας.
Οι υδατάνθρακες βιολογικού ενδιαφέροντος ονομάζονται και σάκχαρα και διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες:
- Μονοσακχαρίτες: γλυκόζη, φρουκτόζη και γαλακτόζη. Υπάρχουν και οι ανάγοντες ριβόζη και δεοξυριβόζη
- Δισακχαρίτες: ζάχαρη, μαλτόζη και λακτόζη. Αποτελούνται από δύο μονοσακχαρίτες
- Ολιγοσακχαρίτες, που αποτελούνται από 2 – 10 μονοσακχαρίτες. Βασική ουσία είναι οι μαλτοδεξτρίνες
- Πολυσακχαρίτες: αποτελούνται από εκατοντάδες χιλιάδες υπομονάδες γλυκόζης. Πρόκειται για το άμυλο, το γλυκογόνο και την κυτταρίνη
Το άμυλο είναι ίσως ο πιο γνωστός από τους πολυσακχαρίτες και από τους πιο διαδεδομένους υδατάνθρακες, καθώς βρίσκεται σε τροφές καθημερινής κατανάλωσης, όπως η πατάτα, το καρότο, το παντζάρι, το αλεύρι και κατ’ επέκταση το ψωμί και τα ζυμαρικά, όπως τα μακαρόνια κτλ. Μια ιδιαίτερη κατηγορία θα μπορούσαν να θεωρηθούν τα δημητριακά. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα σιτηρά, η βρώμη, το κριθάρι, το καλαμπόκι, το ρύζι, το καλαμπόκι, η σίκαλη κτλ.
Βασικό κριτήριο, για την προτίμηση των τροφών που εμπεριέχουν υδατάνθρακες, θα μπορούσε να είναι ο γλυκαιμικός δείκτης που φέρουν. Αυτός μας δείχνει πόσο γρήγορα μια τροφή ανεβάζει το σάκχαρο του αίματος, σε σύγκριση με τη γλυκόζη. Αυτή έχει τον υψηλότερο δείκτη, που είναι 100.
Τροφές υψηλού γλυκαιμικού δείκτη:
- Λευκό ψωμί
- Ζάχαρη
- Λευκό αλεύρι και παρασκευάσματά του
- Τυποποιημένα κέικ και γλυκά
- Έτοιμες σφολιάτες
- Επεξεργασμένα και βιομηχανοποιημένα τρόφιμα
Η υψηλή κατανάλωσή τους δημιουργεί κινδύνους για την ανάπτυξη σακχαροδιαβήτη, καρδιακών νοσημάτων, καθώς και άλλων παθήσεων.
Τροφές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη:
- Προϊόντα ολικής άλεσης, καθώς διατηρούν τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία, σε σχέση με τα αντίστοιχα επεξεργασμένα
- Πλιγούρι, καστανό ρύζι, και δημητριακά ολικής άλεσης. Εμπεριέχουν βιταμίνες τύπου Β και φυτικές ίνες. Βοηθούν στη ρύθμιση του βάρους, την ισορροπία του νευρικού συστήματος και την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου
- Φρούτα, με ολόκληρη τη φλούδα, ώστε τα θρεπτικά τους στοιχεία να λαμβάνονται στο σύνολό τους. Πρόκειται για τις βιταμίνες, τις φυτικές ίνες, τα αντιοξειδωτικά και τα μέταλλα
- Όσπρια. Σε αυτά εμπεριέχονται σύνθετοι υδατάνθρακες (πολυσακχαρίτες). Βασική τους ιδιότητα είναι η απορρόφησή τους από τον οργανισμό, σε αργό ρυθμό, με αποτέλεσμα να ρυθμίζονται αποτελεσματικά τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα
- Κινόα. Θεωρείται μια από τις πιο υγιεινές τροφές, πλούσια σε αμινοξέα. Δικαιωματικά ανήκει στην κατηγορία των superfoods. Διαθέτει μια ποικιλία περίπου 1800 σπόρων. Καλλιεργείται στις Άνδεις, εδώ και 5.000 χρόνια. Οι άσπροι, οι κόκκινοι και οι μαύροι σπόροι μαγειρεύονται ως σαλατικό
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΕΞΗΓΕΙ ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ
Οι υδατάνθρακες, με βάση και επιστημονικές μελέτες, θεωρούνται θεμελιώδεις τροφές για τον ανθρώπινο οργανισμό. Η αναγκαιότητα πρόσληψής τους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εκ των ουκ άνευ. Η ισορροπία σε κάθε περίπτωση κρίνεται ως απολύτως απαραίτητη. Ο αποκλεισμός τους από τη διατροφή, με δίαιτες, θα μπορούσε να αποφέρει απρόβλεπτες επιπτώσεις στην εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.
